Praktijkonderwijs is vaak opstap naar mooie toekomst
Dat leerlingen uit het praktijkonderwijs een geslaagd en gelukkig leven hebben, is nog altijd niet vanzelfsprekend. Daarom maakte Yolanda van Leijden na haar pensionering een magazine waarin 23 oud-leerlingen vertellen wat ze bereikt hebben.
Dave Brouwer rijdt op zijn eigen trekker en werkt aan dijken. “De praktijkschool heeft me geleerd rustig te blijven en door te zetten.” Beeld: Fred van Diem
“Veel leerlingen schamen zich voor het praktijkonderwijs, terwijl ze juist trots zouden moeten zijn”, vertelt Yolanda van Leijden, oud-docent van praktijkschool De Brug in Assendelft. Bij haar start, achttien jaar geleden, stond ze er al versteld van hoe weinig erkenning er was voor deze onderwijsvorm. “Toen ik begon, stond er niet eens een naam op het schoolgebouw. Gelukkig is er al veel veranderd. Nu kunnen ze bijvoorbeeld een diploma halen, daar heb ik me ook hard voor gemaakt.”
Voor het magazine ‘Toekomst na de praktijkschool’ portretteerde ze 23 oud-leerlingen van drie praktijkscholen in de regio Zaanstreek-Waterland. Ze kijken terug op hun schooltijd en hoe ze zich ontwikkeld hebben. Wat haarzelf het meest raakte tijdens de interviews? “Hoe gelukkig ze zijn met hun leven, met wat ze bereikt hebben én dat er ook nog dromen zijn. Veel leerlingen beginnen met weinig eigenwaarde. Maar als ze ervaren wat ze kunnen, groeien ze. Dat is het mooiste wat er is.”
Ze hoopt dat scholen het magazine bestellen om ouders en leerlingen te laten zien dat praktijkonderwijs vol mogelijkheden zit. Van Leijden: “Bij de voorlichting over vervolgonderwijs wordt het praktijkonderwijs meestal vergeten, kun je voorstellen wat dit met een kind doet?”
Magazine praktijkonderwijs
‘Toekomst na de praktijkschool’ is verkrijgbaar via yolanda.vanleijden@gmail.com tegen de kostprijs van € 6,05, exclusief verzendkosten.
Dave Brouwer: ‘Ook via een slingerweg kom je er wel’
"Ik ben trots op wat ik doe", vertelt Dave Brouwer. Beeld: Fred van Diem
“Met mijn eigen machine, een John Deere trekker, rij ik op dit moment met een grondkar met klei”, zegt Dave Brouwer (23). “We verstevigen de dijk bij Katwoude, vlakbij Volendam. Dit werk vind ik heerlijk.
School heb ik nooit leuk gevonden. Ik was maar met een ding bezig: trekkers. Als baby ging ik al met m’n pa mee, mijn eerste stapjes heb ik in dit bedrijf gezet en nu werk ik er zelf net als mijn pa in loondienst.
Op de basisschool kon ik niet meekomen en was ik te druk. Ik moest naar het sbo en daarna naar de praktijkschool. Daar vond ik rust. De techniekdocent was echt goud, net als de conciërge. Bij hen kon ik altijd terecht om te praten, dat hielp me kalmeren.
Ik heb me nooit voor de praktijkschool geschaamd, het interesseerde me gewoon niet. Ik wilde gewoon zo snel mogelijk aan het werk. De praktijkschool heeft me geleerd rustig te blijven en door te zetten. Ik heb niveau 1 en het heftruckcertificaat gehaald, daarna het mbo, niveau 2 Grond-, weg- en waterbouw. Dat ik nu samen met mijn pa en oom dit werk doe, is een droom die is uitgekomen. Ik ben trots op wat ik doe. Het was niet makkelijk, maar als je ervoor gaat, kom je er ook via een slingerweg wel.”
Quincy Jacobs: ‘De praktijkschool was hartstikke leuk’
Naast zijn baan op de begraafplaats werkt Quincy Jacobs als dj. “Mijn droom is bekender te worden met mijn eigen muziek.” Beeld: Fred van Diem
“De praktijkschool heeft me zelfvertrouwen gegeven en me op weg geholpen naar werk dat ik leuk vind”, zegt Quincy Jacobs (24). “Het was een hartstikke leuke school, de sfeer was goed en ik had veel vrienden. De meesten zie ik nog steeds. Ik was heel blij dat ik daar zat, want ik kon niet zo goed rekenen en daar kreeg ik goede begeleiding. Ik heb mijn examens met een ruim voldoende gehaald.
Daarna heb ik de mbo niveau 3-opleiding Tuin, park en landschap afgerond. Het onderhoud vind ik geweldig om te doen, je bent lekker buiten aan het werk en je maakt dingen mooier. Sinds kort werk ik op begraafplaats Duinhof van de gemeente Velsen. Hier komt naast het onderhoud heel wat bij kijken. Als er een uitvaart is, begeleiden we bijvoorbeeld in een net kostuum de mensen naar het graf. Het bedienen van de lift om de kist te laten zakken, was de eerste keer wel even spannend, want je wilt dat het goed en netjes gaat. Het is heel emotioneel werk, zeker als het om een jong iemand gaat. Sommigen vinden het gek, maar ik vind heel mooi om te doen en ik leer er een hoop van.
In 2022 heb ik de dj-opleiding in Amsterdam gedaan en in de weekenden werk ik als dj onder de naam Blastercave. Het verschil met de stilte doordeweeks is wel grappig, ja. Mijn droom is bekender te worden met mijn eigen muziek en op grotere festivals te staan.”
Jill Groen: ‘Theorie vond ik verschrikkelijk’
Jill Groen is eigenaar van een webshop. “Toen thegreenstones.nl steeds beter ging lopen, kon ik mijn baan opzeggen.” Beeld: Fred van Diem
“Als enige van groep 8 kwam bij mij praktijkonderwijs of vmbo met leerwegondersteuning uit de eindtoets”, zegt Jill Groen (30). “Dan voel je je wel gek of dom hoor, want het is het laagste niveau. Maar het vmbo vond ik veel te groot, terwijl de praktijkschool meteen fijn voelde. Ik was best wel onzeker en theorie vond ik verschrikkelijk. Op de praktijkschool leer je vooral door te doen. Er was een kaarsenmakerij, je kon er koken en beeldende vorming vond ik ook heel leuk.
Omdat een vriendin voor de richting Zorg en welzijn koos deed ik het ook, maar eigenlijk paste dit helemaal niet bij me. Nadat ik mbo 3-niveau heb gehaald, ben ik in een winkel gaan werken, dat vond ik veel leuker. Een eigen webshop was altijd al een wens, en de kleuren, de vorm en werking van edelstenen spreken me aan. Mijn favoriete steen is Labradoriet, die heeft een mooie flash en houdt negativiteit van je weg.
Toen thegreenstones.nl steeds beter ging lopen, kon ik mijn baan opzeggen. Dat vond ik wel spannend, maar het gaat heel goed. Alles wat erbij komt kijken, vind ik leuk: van het uitzoeken en verkoop tot het inpakken van pakketjes. Voor de live-sales op TikTok voel ik me niet meer onzeker, want dit is wie ik ben en wat ik leuk vind om te doen.
De praktijkschool is niet minder dan een andere school, het moet bij je passen. Als je doet waar je hart ligt, komt het altijd goed. Of ik mijn zoontje er naartoe zou laten gaan? Zeker weten, geen twijfel hoor.”
Wat is praktijkonderwijs?
Praktijkonderwijs is net als vmbo, havo en vwo een reguliere vorm van voortgezet onderwijs. Nederland telt 177 scholen voor praktijkonderwijs met in totaal bijna 29 duizend leerlingen. Er is een toelaatbaarheidsverklaring nodig waarvoor - naast een praktische instelling - in elk geval twee criteria gelden: drie jaar leerachterstand in Nederlands en rekenen en een IQ tussen 55 en 80.
De opleiding duurt vijf jaar en kent geen centraal eindexamen. Ongeveer 40 procent van de leerlingen stroomt door naar het mbo (voltijds), 11 procent kiest voor mbo-bbl (werken en leren) en 27 procent gaat aan het werk. De rest van de uitstroom is divers, van een ander vorm van onderwijs zoals vmbo (3 procent) tot dagbesteding (2 procent).
Dit artikel stond in het Onderwijsblad. Wil jij het blad ontvangen? Word lid!
